Analiza Transakcyjna w coachingu
W Coachingu holistycznym obecne są wpływy różnych koncepcji psychologicznych. Jedną z nich jest Analiza Transakcyjna (AT).
AT została stworzona w latach 60 tych XX wieku przez Erica Berne’a. W największym skrócie AT zajmuje się kształtowaniem osobowości człowieka, jak i jego relacji z ludźmi. Osią są trzy główne schematy emocjonalno – behawioralne Stany JA) : Dorosły, Rodzic, Dziecko.
Analiza może zostać przeprowadzona na czterech poziomach:
- Analiza strukturalna – (osobowości), daje większe zrozumienie tego co dzieje się w człowieku
- Analiza transakcyjna – zachowań i komunikatów między ludźmi, pozwalającej na zrozumienie relacji interpersonalnych
- Analizę gier – ukrytych transakcji zakończonych korzyściami (psychiczną, społeczną, egzystencjalną)
- Analizę skryptu – pewnego życiowego scenariusza, czyli specyficznych tematów realizowanych w życiu zgodnie z którym działa jednostka
Obszary zastosowania AT w coachingu to przede wszystkim sposób budowania relacji coacha i klienta.
Relacje klienta z coachem powinny opierać się (pomijając podejście prowokatywne) na schemacie dorosły-dorosły. Wprowadzenie innych stanów ja, szczególnie przez coacha może doprowadzić do pewnych komplikacji, takich jak spory, konflikty lub rywalizację. Wtedy należy sprowadzić relację w coachingu do schematu dorosły-dorosły, ponieważ tylko ten poziom gwarantuje wykorzystanie całego potencjału coachingu holistycznego i daje możliwość wprowadzenia trwałych zmian.
Kolejnym obszarem zastosowania AT w coachingu jest, o ile zaistnieje taka potrzeba możliwość pracy nad relacjami klienta z kimś z jego otoczenia. Konflikty i nieporozumienia często wynikają z powodu nieświadomego wykorzystania nieadekwatnych stanów Ja z daną osobą. Dużym obszarem do wykorzystania jest także odniesienie się do analizy gier szeroko wykorzystywanych przez AT. Rozpoznanie zasad konkretnej gry, daje możliwość Coachee na uświadomienie sobie sytuacji w jakiej się znajduje, schematu zgodnie z którym działa, a przede wszystkim znalezienia sposobu na wyjście z ograniczającej sytuacji.
Kolejnym obszarem w AT mającym zastosowanie w coachingu są pozycje psychologiczne, czyli systemy postaw, wynikających z przekonań o sobie i o innych. Możemy wyróżnić cztery typy pozycji:
Ja jestem OK, Ty jesteś OK. – postawa realistyczna pozwalająca na konstruktywne rozwiązywanie Problem y, skuteczne realizowanie celów i Budowanie relacji. Zazwyczaj wiąże się z pozytywnymi oczekiwaniami wobec innych, szacunkiem i samodzielnością.
Ja jestem OK, Ty nie jesteś OK. – postawa braku szacunku do potrzeb i emocji innych osób, prowadząca do zżuwania u innych głównie wad oraz krytykanctwa.
Ja nie jestem OK, Ty jesteś OK. – pozycja występująca u osób z niskim poczuciem własnej Wartości, niedoceniania siebie, wycofania i nieśmiałości.
Ja nie jestem OK, Ty nie jesteś OK. – postawa związana z biernością i rezygnacją. Wyraża się brakiem aktywności i często niemal całkowitym wycofaniem. Na szczęście w coachingu praktycznie nie spotykana.